Với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ, việc trang bị kỹ năng số cho trẻ em không chỉ giúp các em tận dụng tối đa lợi ích mà còn bảo vệ trước những rủi ro trên mạng internet.
Lợi ích và rủi ro khi sử dụng internet
Trẻ em sinh từ năm 2000 trở lại đây coi việc sử dụng điện thoại, máy tính bảng và máy tính kết nối internet là một phần thiết yếu của cuộc sống. Internet không chỉ là công cụ học tập, giải trí mà còn mở ra cơ hội tiếp cận thông tin một cách trực quan, sinh động. Tuy nhiên, đi kèm với đó là những rủi ro và nguy cơ về an toàn trên không gian mạng.
Theo Cục An toàn thông tin (Bộ Thông tin và Truyền thông), Việt Nam có khoảng 24,7 triệu trẻ em, trong đó 2/3 có thể tiếp cận internet. Đặc biệt, có tới 93% trẻ từ 14-15 tuổi và 82% trẻ từ 12-13 tuổi sử dụng internet hàng ngày. Điều này cho thấy internet trở thành một phần quan trọng trong cuộc sống hàng ngày của trẻ em, từ học tập đến giải trí và kết bạn.
Tuy nhiên, theo Tiến sỹ Vũ Việt Anh, Giám đốc Học viện Thành Công, việc trẻ em tiếp xúc sớm và nhiều với internet có thể dẫn đến những hệ lụy tiêu cực như tổn thương não bộ, phụ thuộc vào thiết bị thông minh và nghiện các trò chơi trực tuyến. Một khảo sát của Google năm 2022 cho thấy độ tuổi trung bình trẻ em Việt Nam sở hữu điện thoại là 9, thấp hơn mức bình quân thế giới là 13. Cùng với đó, nhiều trẻ em dành từ 5-7 giờ mỗi ngày để vào mạng xã hội.
Bà Nguyễn Phương Linh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu Quản lý và Phát triển bền vững (MSD), cho biết độ tuổi sử dụng internet đang giảm xuống, với 87% trẻ em từ 12-17 tuổi sử dụng internet ít nhất một lần mỗi ngày. Tuy nhiên, chỉ có 36% trẻ em trong độ tuổi này được trang bị kiến thức về an toàn thông tin.
Xem thêm: Việt Nam triển khai nhiều dự án tăng cường kỹ năng số
Giải pháp đồng hành và trang bị kỹ năng số cho trẻ
Để giúp trẻ em tận dụng internet một cách an toàn và hiệu quả, ông Bùi Lê Chí Bảo, Giám đốc điều hành Công ty Công nghệ giáo dục Selfomy, nhấn mạnh vai trò của cha mẹ trong việc đồng hành và hướng dẫn trẻ. Khi trẻ tiếp xúc lần đầu với các thiết bị kết nối internet, các bậc phụ huynh, nhà trường, và xã hội cần cùng nhau phối hợp để giáo dục và hướng dẫn trẻ em sử dụng internet một cách an toàn và hiệu quả.
- Phụ huynh đồng hành cùng con: Cha mẹ nên trở thành những người bạn đồng hành với con trong quá trình tiếp cận internet. Ngay từ khi trẻ bắt đầu sử dụng các thiết bị kết nối mạng, cha mẹ cần theo dõi và hướng dẫn con sử dụng những ứng dụng và trang web phù hợp. Việc đặt ra các nguyên tắc sử dụng thiết bị, như thời gian sử dụng và các nội dung được phép truy cập, sẽ giúp trẻ hình thành thói quen sử dụng internet lành mạnh.
- Giáo dục về an toàn mạng: Các trường học cần tích cực tham gia vào việc giáo dục học sinh về kỹ năng an toàn thông tin. Các cuộc thi và chương trình học về an toàn mạng sẽ giúp học sinh nhận diện và phòng tránh các nguy cơ trên internet. Ông Trần Đăng Khoa, Phó Cục trưởng phụ trách Cục An toàn thông tin, cho biết các cuộc thi như “Học sinh với An toàn thông tin” không chỉ cung cấp kiến thức mà còn tạo ra một sân chơi lành mạnh, giúp phát huy khả năng tư duy của học sinh.
- Tăng cường khả năng tự bảo vệ: Trẻ em cần được học cách tự bảo vệ mình trên internet. Điều này bao gồm việc nhận diện các dấu hiệu của nội dung không phù hợp, biết cách phản ứng khi gặp phải tình huống xấu và biết khi nào cần tìm sự trợ giúp từ người lớn.
- Sự hỗ trợ từ cộng đồng: Ngoài sự hướng dẫn từ gia đình và nhà trường, sự hỗ trợ từ cộng đồng, bao gồm các tổ chức công nghệ và cơ quan chức năng, cũng rất quan trọng. Các tổ chức này có thể cung cấp các giải pháp công nghệ và chương trình giáo dục giúp trẻ em sử dụng internet một cách an toàn.
Bà Nguyễn Phương Linh cũng chia sẻ 6 nguyên tắc giúp trẻ tương tác lành mạnh trên mạng: tôn trọng quyền tiếp cận internet của trẻ; đồng hành sớm; tôn trọng quyền riêng tư; hiểu tâm lý và sự phát triển của trẻ; hướng dẫn trẻ tìm kiếm sự hỗ trợ khi cần; và sẵn sàng giúp đỡ khi trẻ cần.
Trong bối cảnh công nghệ thay đổi nhanh chóng, việc trang bị kỹ năng số cho trẻ em là cần thiết. Sự đồng hành của gia đình, định hướng từ nhà trường và hỗ trợ từ các cơ quan chức năng sẽ giúp tạo ra một môi trường mạng lành mạnh, giúp trẻ em học tập và phát triển một cách an toàn.
Nguồn: Ngọc Bích – baobinhphuoc.com.vn
